ÖSYM sınav sorularını böyle hazırlıyor

[Arif ARSLANER]

ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi), Türkiye'de üniversiteye giriş sınavları ve çeşitli yerleştirme sınavlarını düzenleyen bir kurumdur. ÖSYM'nin soruları hazırlarken belirli bir süreç ve standartlar izler. İşte ÖSYM'nin soru hazırlama süreci hakkında genel bir bakış: ÖSYM'ye ait sınavlardaki yazma, denetleme ve matbaa süreçlerinden geçen sorular, birbirini tanımayan farklı ekip tarafından hazırlanıyor. Kurum, sınav sorularının hazırlanmasında kendi bünyesindeki alan uzmanlarından, alanla ilgili yükseköğretim kurumlarındaki akademisyenlerden ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarındaki uzmanlardan destek alıyor. Konu Belirleme ve Program Hazırlama: ÖSYM, her sınav için öncelikle hangi konuların test edileceğini ve sınavın genel programını belirler. Bu program, sınavın amacına ve hedef kitlesine göre tasarlanır. Soru Bankası Oluşturma: ÖSYM, her sınav için geniş bir soru bankası oluşturur. Bu sorular, belirlenen konulara ve programlara uygun olarak hazırlanır. Soru Hazırlama: Soru hazırlama aşamasında deneyimli öğretmenler ve uzmanlar görev alır. Bu kişiler, soruları konu programına ve sınavın zorluk seviyesine uygun bir şekilde tasarlarlar. Soruların koyulduğu cihaz şifreli bir odaya alınıyor. Odanın giriş şifresi sadece birkaç kişide bulunuyor. Başkan ve başkan yardımcıları başta olmak üzere en az iki kişi ile birlikte, sınavda çıkacak soru sayısının en az 15 katı kadar soruyla matbaaya gidiliyor. Sorular cihazın içinde elden teslim ediliyor. Sınavda hangi soruların sorulacağı ise matbaa sürecinde belli oluyor. Gizli bir yazı ile öğretim elemanları ÖSYM'ye davet ediliyor. Uzmanlar, bu bilgiyi aileleri de dahil kimse ile paylaşamıyor, kimlikler gizli tutuluyor. Sözleşme imzası ile sınav öncesi 45 günlük soru hazırlama süreci başlıyor. Ekibin kaç kişiden oluşacağı sınavın büyüklüğüne göre değişiyor. Şu ana kadar ÖSYM tarafından yapılan sınavların hiçbirinde, komisyon 25'ten az kişi ile oluşturulmadı. Soru İncelenmesi ve Onay: Hazırlanan sorular, daha sonra özel bir inceleme sürecinden geçer. Soruların doğru ve tarafsız bir şekilde hazırlandığından emin olmak için uzmanlar ve denetçiler tarafından incelenir. HAVUZDA BİRİKİYOR Soruların koyulduğu cihaz şifreli bir odaya alınıyor. Odanın giriş şifresi sadece birkaç kişide bulunuyor. Başkan ve başkan yardımcıları başta olmak üzere en az iki kişi ile birlikte, sınavda çıkacak soru sayısının en az 15 katı kadar soruyla matbaaya gidiliyor. Sorular cihazın içinde elden teslim ediliyor. Sınavda hangi soruların sorulacağı ise matbaa sürecinde belli oluyor. Yoğun güvenlik önlemlerinin alındığı matbaada ekibin üstündeki en küçük aksesuar bile dışarıda bırakılıyor. Sınavın büyüklüğüne göre 7 ile 23 gün arasında içerde kalan ekip olağan dışı bir durum olmadığı sürece dışarı çıkamıyor. Sınavda sorulacak sorular otomasyon aracılığıyla seçiliyor. Sınavın Düzenlenmesi: Kitapçıklar başkan, görevlendirdiği başkan yardımcısı ve görevlendirilen personel eşliğinde basılıyor. Hazırlanan paketler sınav binalarına göre kutulanıp güvenlik kelepçeleriyle kilitleniyor. Yöneticilerin bile görmediği kitapçıklara, matbaadan sonra insan eli ilk kez sınav salonlarında adayların gözü önünde paketten çıkarılırken değiyor. Sınav Güvenliği: Sınav gününde güvenlik önlemleri alınır. Sınav soruları sınav günü öğrencilere dağıtılır ve gözetmenler tarafından denetlenir. Sınav Sonuçlarının Değerlendirilmesi: ÖSYM, sınav sonuçlarını değerlendirir ve öğrencilerin puanlarını hesaplar. Bu süreç, genellikle optik okuyucular veya bilgisayar tabanlı sistemlerle gerçekleştirilir. Optik Okuyucular "Bu makinelerin her biri saatte 10 bin kağıt okuyor. Makine kurşun kalemle doldurulan cevap kağıdındaki tüm verileri bilgisayara aktarıyor. Adayın adı soyadı, kimlik numarası, okulu, cevapları, hatta sildiği o silik haldeki cevaplar bile görülüyor. Ama onlar dikkate alınmıyor. Ama biz hepsini görebiliyoruz. Cevapları burada değerlendiriliyor. Ancak hataya yer verilmemesi için iki kez okuma yapılıyor ve sonuçlar karşılaştırılıyor. Eğer iki sonuç birbirini tutmazsa ya da en ufak bir tereddüt yaşanırsa üçüncü bir okuma daha yapılıyor.Her şey en ince ayrıntısına kadar kontrol ediliyor." Ösym Çalışan Sayısı Burada 60 kişilik bir ekip soruları hazırlıyor ve bir o kadar da üniversite hocalarından destek alınıyor. Buradaki kadro başkan dahil bahçıvan ve hademeyle birlikte 320 kişi.