Vakf (Durak) İşaretleri ve Anlamları

[Arif ARSLANER]

Kurʼan okurken âyetlerin sonundaki veya ortasındaki kelimeler üzerine konulan küçük harflere vakf işaretleri denir. Bu işaretlere secavend harfleri de denir. Secavendler, ilk defa Muhammed b. Tayfur es-Secavendî tarafından belirlendiğinden bu isimle anılmıştır. Türkçedeki noktalama işaretlerine benzer. Kurʼan-ı Kerim okurken durak yerlerini gösteren işaretlerdir. Bu işaretler Kurʼan-ı Kerimʼi doğru ve anlamına uygun biçimde okumak için konulmuştur. Kurʼan-ı Kerimʼlerde bulunan vakf işaretleri ve anlamları şöyledir: ( م )  Vakf-ı Lâzım: Bu işaretin bulunduğu yerlerde durmak gerekir. Geçilirse anlam bozulabilir. ( ط )  Vakf-ı Mutlak: Bu işaretin bulunduğu yerlerde durmak gerekir. Çünkü anlam yönünden cümle tamamlanmıştır. ( ج )  Vakf-ı Caiz: Bu işaretin bulunduğu yerlerde durulabilir veya geçilebilir. Fakat durmak daha uygundur. ( ز ) Vakf-ı Mücevvez: Bu işaretin bulunduğu yerlerde durulabilir veya geçilebilir. Fakat geçilmesi daha uygundur. ( ص ) Vakf-ı Murahhas: Bu işaretin bulunduğu yerlerde nefes yetmezse durulabilir. Normalde geçmek daha uygundur. ( قف )  Gıf: Bu işaretin bulunduğu yerlerde, âyetin anlamına uygun olacağı için durmak daha uygundur. ( ق )  Kaf: Bu işaretin bulunduğu yerlerde, durulabilir veya geçilebilir. Geçmek daha uygundur. ( لا )  Vakf-ı Lâ: Bu işaretin bulunduğu yerlerde durulmaz. Eğer zorunlu olarak durulursa geriden alınarak okumaya devam edilir. Bu işaret âyet sonunda ise geriden almaya gerek yoktur. ( ع )  Ayn: Bu işaret, bir konunun bittiğini ve diğerinin başladığını ifade eder. ( ك )  Kef: Bu işaret, kendisinden önceki durak işareti ile aynı hükmü taşır. (üç nokta) Vakf-ı Muâneka: Bu işaret, birbirine yakın yerlerde iki ayrı yere konulan üçer noktadan ibarettir. Birincisinde durulursa ikincisinde durulmaz. İkincisinde durulursa birincisinde durulmaz. Bu işaretler farklı âyetlerde olursa hüküm düşer.