Ölçek Türleri ve Örnekleri

[Arif ARSLANER]

Ölçek türleri 4'e ayrılmaktadır. Bunlar sınıflama, sıralama, eşit oranlı, eşit aralıklıdır. Sınıflama ölçekleri nesnelerin ya da gözlanen değişkenlerin ölçülen özellik bakımından birbirine benzeyip benzememelerine göre gruplara ayrıldığı ölçek türüdür. Oranlı ölçekler birimleri birbirine eşit olan ve gerçek bir sıfır noktası bulunan ölçeklerdir. Aralıklı ölçekler özellikleri gerçekle yokluğu ifade etmeyen bir sıfır noktasına göre eşit birimler halinde bölümlenmiş ölçeklerdir. Ölçülen özelliğe sahip oluş miktarı bakımından, nesnelerin ya da kişilerin üstünlük sırasına konulduğu ölçek türlerine "sıralama ölçekleri" denir. Büyüklük sırasına konulan özellik ya da nesnenin birbirinden ne kadar büyük olduğu bilinmemektedir. Ölçek Türleri Sıralama düzeyinde ölçme, ölçülen özelliğe sahip oluş miktarı bakımından; nesnelerin ya da kişilerin büyüklük sırasına koyulduğu ölçmelerdir. Eşit aralıklı düzeyde ölçme, özellikleri gerçekle yokluğu ifade etmeyen bir sıfır noktasına göre eşit birimler halinde bülünmüştür ölçmedir. Eşit oranlı ölçek, birimleri birbirine eşit olan ve gerçek bir sıfır noktası bulunan ölçmelerdir. Nesnelerin ya da gözlenen değişkenlerin ölçülen özellik bakımından birbirlerine benzeyip benzememelerine göre gruplara ayrıldığı ölçme düzeyi "sınıflama'dır. Yani sınıflama ölçeklerinde yapılan işlem belli bir özellik yönünden benzeyenlerin aynı gruba dahil edilmesidir. Şimdi ölçek türleri'ni içeren KPSS sorularına bakalım. Ölçek Türleri Örnek Sorular Sosyal bilgiler öğretmeni öğrencilerine "madenler" konusunu işledikten sonra öğrencilerini tahtaya kaldırır. Tahtaya kaldırdığı öğrencileri isimlerinin baş harflerine göre belirler. Buna göre sosyal bilgiler öğretmeninin öğrencileri tahtaya kaldırırken yaptığı ölçmenin düzeyi aşağıdakilerden hangisidir? A) Sınıflama B) Sıralama C) Aralıklı D) Oranlı E) Dolaylı CEVAP: A Bir intemet sitesi satışa çıkardığı elbiselerin beden ölçülerini çok zayıf, normal ve obez insanlar için ayrı ayrı kategorize etmiştir. Buna göre internet sitesinin beden ölçülerini kategorize ederken kullandığı ölçek türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Sıralama B) Sınıflama C) Oranlı D) Aralıklı E) Bağıl   CEVAP: A