Ünite 3 - İlk Dönem Kelâmî Şahsiyetler - Alıştırma Soruları 1

[Arif ARSLANER]

1 ) Kaderin olmadığı, ezelde kulların fllerinin belirlenmediği fkrini toplumda yüksek sesle ilk ortaya atan kelamcı kimdir? A ) Ca'd b. Dirhem, B ) Cehm b. Safvân, C ) Gaylân ed-Dımaşkî, D ) Hasan-ı Basrî E ) Ma'bed el-Cühenî 2 ) ........, bazı kaynaklarda Kaderiye'ye, bazılarında Mürcie'ye, bir kısmında Kaderî Mürcie'ye, bir kısmında ise Mu'tezile'ye mensup bir âlim olarak gösterilmektedir. .........'ın Mürcie'den sayılmasına muhtemelen onun, imanı "kalbin tasdiki ve dilin ikrarı" şeklinde tanımlaması, ameli imana dahil etmemesi ve büyük günah işleyenin kâfr olmadığı şeklindeki görüşleri sebebiyet vermiştir. İrade hürriyeti konusundaki fkirleri Mu'tezile'nin adalet prensibinin teşekkülünde önemli rol oynamıştır. Bu yüzden, Kaderiye'nin öncülerinden sayılmakta, Ma'bed el-Cühenî'den sonra ikinci önemli isim olarak anılmaktadır. Yukarıdaki boşluğa aşağıda verilen hangi kelamcı gelmelidir? A ) Ma'bed el-Cühenî, B ) Ca'd b. Dirhem, C ) Cehm b. Safvân, D ) Gaylân ed-Dımaşkî, E ) Hasan-ı Basrî, 3 ) ..................... fıkıh ilmindeki öncülüğünün yanı sıra kelâm (akaid/elfıkhu'l-ekber) ilmiyle de uğraşmış, bu ilmin temel konularını düzenleyerek ve dönemindeki inkârcı ve bid'atçılarla münakaşalar yapmış, Ehl-i Sünnet kelâmının kurulmasına zemin hazırlamıştır. O, bu tür münakaşa ve münazaralarıyla, Hz. Peygamber'den sahabeye ve sonraki nesillere intikal eden ve o dönem müslümanlarının çoğunluğunca da benimsenen itikadî esasları savunmayı gaye edinmiştir. Yukarıdaki boşluğa hangi kelamcı gelmelidir? A ) Ca'd b. Dirhem, B ) Cehm b. Safvân, C ) Gaylân ed-Dımaşkî, D ) Hasan-ı Basrî, E )  Ebû Hanîfe 4 ) ............................., Emevî halifesi Abdülmelik b. Mervan'a yazdığı kazakader içerikli mektupta, Selefn inancına aykırı olarak ortaya çıkan cebir telakkisini eleştirmektedir. Mektuba bakıldığında Mu'tezile'nin kader konusunda muvafık kaldığı bir içeriğe sahip olduğu görülür. Yukarıdaki boşluğa hangi kelamcı gelmelidir? A ) Ma'bed el-Cühenî, B ) Hasan-ı Basrî C ) Cehm b. Safvân, D ) Gaylân ed-Dımaşkî, E )  Ebû Hanîfe 5 ) Hangi alime göre Allah'a inandığı halde Hz. Peygamber'in nübüvvetini benimsemeyen kimse Allah'a da iman etmiş sayılmaz. Çünkü ona iman etmek Allah'ın emirlerinden biridir (bk. en-Nisâ 4/65). Dolayısıyla Allah'a iman eden herkesin Hz. Muhammed'in nübüvvetini de kabul etmesi gerekir? A ) Hasan-ı Basrî, B ) Ebû Hanîfe C ) Ma'bed el-Cühenî D )  Ca'd b. Dirhem, E ) Cehm b. Safvân, 6 ) Ebu Hanife nerede vefat etmiştir? A ) Şam B ) Bağdat C ) Küfe D ) Basra E ) Tahran 7 ) Aşağıdakilerden hangisi Ca'd b. Dirhem'in temel kelami görüşlerinden birisidir? A ) Kur'ân-ı Kerîm kadîm değil hâdistir, yaratılmıştır. B ) İmanı kalbin tasdiki ve dilin ikrarıdır. C ) Kabir azabı, sırat ve mizân yoktur D ) Kur'ân'ı telaffuz edişimiz ve onu yazışımız mahlûktur. E ) Allah'ın ilim, irade, hayat, kudret, kelâm, sem', basar gibi zatî  sıfatları vardır. 8 ) Aşağıdakilerden hangisi Ebû Hanîfe'nin bahsettiği Allah' ın zati sıfatlarından biridir? A ) Yaratma B ) Diriltme C ) Öldürme D ) Rızık verme E ) İrade 9 ) I. Ca'd b. Dirhem II. Ebû Hanîfe III. Cehm b. Safvân IV. Ahmed b. Hanbel V. Gaylân ed-Dımaşkî VI.Vâsıl b. Ata VII.Amr b. Ubeyd Yukarıdakilerden hangileri ilk dönem kelâmcılardan olup, Mu'tezile içinde yer alırlar? A ) VI-VII B ) I-VI C ) II-III-V D ) IV-V-VI E ) I-VI-VII 10 ) Aşağıdaki ilk kelamcılardan hangisi, insanın filleri ve özgürlüğü konusunda Kaderiyye'nin savunduğu görüşlerin tam aksini savunmaktadır? A ) Ma'bed el-Cühenî B ) Cehm b. Safvân C ) Ca'd b. Dirhem D ) Hasan-ı Basrî E ) Gaylân ed-Dımaşkî CEVAP ANAHTARI 1-E- 2-D- 3-E- 4-B- 5-B- 6-B- 7-A- 8-E- 9-A- 10-B-