Ünite: 11 - Emeviler Dönemi

[Arif ARSLANER]

1. Emevi devleti döneminde neler yapılmıştır? Cevap: - Divan- Berid yani Posta teşkilatı Emevi devleti döneminde kuruldu. - Keyrevan adlı ordugahşehri kurulmuştur. - Mevali politikasını güderek Arap olmayan müslümanları hor görmüşlerdir. 2. Ebu'l Mülük yani hükümdarların babası olarak bilinen Emevi hükümdarı kimdir? Cevap: Abdulmelik bin Mervan 3. Emevilerin güttüğü mevali politikasının sonuçları neler olmuştur? Cevap: Ümmetçilik duygusu zedelenerek yerini milliyetçilik duygusuna bırakmıştır. Arap olmayan müslümanlar isyanlar başlatmışlardır. Halifeye olan güven sarsılmıştır. Devletin önemli konumlarına Araplar geldiğinden dolayı fetihler hızlanmamış bilakis yavaşlamıştır. Irklar ve kabileler arası çatışmalar artmıştır. 4.  Emevi hükümdarlarından Abdulmelik bin Mervan döneminde neler gerçekleşmiştir? Cevap: - Kubbetüs Sahra inşa edilmiştir. - İlk defa altın ve gümüş Emevi parası basılmıştır. (sikke) - Arapça resmi dil ilan edilmiştir. 5. İslam ordusunun Avrupa'daki ilerleyişi hangi savaşa kadar devam etmiştir? Cevap:İspanya'da Endülüs Emevi devleti kurulmuştur. İslam ordusunun Avrupa'daki ilerleyişi Puvatya Savaşını kaybedene kadar devam etmiştir. 6. Hadislerin tedvin edilmesi emrini veren Emevi halifesi kimdir? Cevap:Ömer b. Abdilaziz 7. Mevaliyi arap asıllı müslümanlarla eşit tutan Emevi halifesi kimdir? Cevap:Ömer b. Abdilaziz 8. Emevi devrinin sonlarında yapılan ilmi faaliyetler nelerdir? Cevap: Emeviler devrinin sonlarına doğru fıkıh, sistematik olarak gelişmiş ve hadisler tenkit ve tasnife tâbi tutulmuş; bütün bunların sonucu olarak dinî ilimler belirgin hale gelmeye başlamıştı. Aklî ilimler ve teknik alanlardaki hamle de yine bu dönemde yapılmıştır. Daha çok eski Yunan ve Mısır filozoflarıyla diğer ilim adamlarının kitapları tercüme edilmiş, medeniyetin aklî ilimlerdeki asıl hamlesi için bir alt yapı hazırlığına girişilmiştir. 9. Hz. Ömer'den sonra askeri sistemde ilk ne zaman ve nasıl bir değişiklik yapıldı? Cevap:Askeri sistem Emeviler döneminde II. Mervan tarafından değiştirildi ve kurdûs denilen taburlar ortaya çıktı. Ordunun yönetimi Divânu'l-cünd tarafından yürütülürdü. Emevi ordusunun temelini mürtezika denilen nizami ve daimi statüdeki muvazzaf ücretli askerler oluşturuyordu. 10. İlk Emevi halifesi Muaviye b. Ebi Süfyan zamanında (661-680) ki Divan teşkilatı kaç birimden oluşmaktadır? Bu birimler nelerdir? Cevap:Dokuz birimden oluşmaktadır. Bu birimler şöyle sıralanabilir: - Divânu'l-Harâc: Şam'da merkezî divan konumunda idi. Toprak vergilerinin takdiri ve toplanmasıyla ilgili işleri yürütmekteydi. - Divânu'r-Resâil: Devlet başkanının bütün resmî haberleşmelerini yürütüyordu. - Divânu'l-Hâtem: Resmî yazışmaların mühürlenmesi ve birer nüshasının arşivlenmesi işlerini yürütmekle görevli idi. - Divânu'l-Berîd: Posta işlerini yerine getirmekle görevli idi. - Divânu'l-Cünd: Belli aralıklarla nüfus sayımlarını yapmakla görevli idi. - Divânu'n-Nafakât: Hazine masraflarının hesabını tutmakla görevli idi. - Divânu's-Sadakât: Zekat ve öşür işlerini yürütmekle görevli idi. - Divânu'l-Müstegallât: Devlete ait taşınmazların halka kiralama işlerini yürütüyordu. - Divânu't-Tıraz: Sancaklar, bayraklar ve resmî elbiseler yapım işleriyle görevli idi. 11. Emeviler devrinde II. Mervan tarafından yeniden yapılandırılan ordunun giderleri nasıl karşılanırdı? Cevap:Askerler hizmet karşılığında devlet bütçesinden maaş alırlardı. Diğer ihtiyaçları da devlet tarafından karşılanırdı. Cihadın faziletinden yararlanmak için kendi arzuları ile cepheye koşan ve mütetavvia denilen gönüllülere ise maaş ödenmezdi. Bunlar, sadece ele geçirilen ganimetten pay alırlardı. 12. Emevi ordusunda sadece Arap asıllı askerler mi görev yapardı? Cevap: Evet, ilk dönemlerde Emevi ordusunda sadece Arap asıllı askerler vardı. Ancak daha sonra mevâlî, yani Arap olmayan Müslümanlar da askere alındı. Bunlar arasında İranlılar, Türkler ve Berberîler de vardı. Komutanlar ise yine Araplar arasından seçilirdi. 13. Emeviler devrinde yargı hangi yönleriyle öne çıkmaktadır? Cevap: Emeviler devrinde yargı iki yönüyle öne çıkar: • Kadı, içtihadının gerektirdiği doğrultuda bizzat kendisi karar verirdi. Kadıların uymak zorunda oldukları dört mezhep o sırada yoktu. Bu mezhepler daha sonra oluşmuştu. • Kadılar, kararlarında bağımsızdılar, yargı siyasetten etkilenmiyordu. Tasarruflarında mutlak yetki sahibi idiler, kararları valiler ve vergi âmilleri hakkında da geçerliydi. 14. Emevilerde bulunan divanlara Abbasiler hangi divanları eklemişlerdir? Cevap: - Divânü't-Tevki': Resâil divanı ile görevleri hemen hemen aynıdır. - Divânü'l-Mezâlim: Üst düzey bürokratlarla ilgili şikâyetlere bakar. Günümüzdeki temyiz mahkemeleri gibidir. - Divânü'l-Ezimme: Devlet gelir-giderlerinin teftiş görevini yürütür. - Divânü'l-Müsâdere: Devletin el koyduğu malları yöneten divandır. - Divânü'l-Ceyş: Devletin askerî işlerine bakmakla görevlidir. - Divânü'd-Dıyâ': Devlet arazilerinden şahıslara verilen arazilerin öşrünü toplardı. - Divânü Beytilmâl: Devlet hazinesinin idaresiyle ilgili hukukî kurumdur. Hazineye giren ve çıkan malların, yapılan harcamaların hesabını yapmak ve tutanakları incelemekle görevlidir.