İçerik Düzenlenmesinde Kullanılan Yaklaşımlar

[Arif ARSLANER]

İçerik oluşturma işlemi dersin ve dersin konularının sunuluş biçimine uygun içerik belirleme yaklaşımı kullanılarak yapılır. İçerik düzenleme yaklaşımları ile ilgili soruları anahtar kelimelerden yola çıkarak cevaplamak sizi bu tur sorularda kesinlikle başarıya ulaştıracaktır. Şimdi içerik düzenleme yaklaşımlarını bu teknikle ele alalım. Doğrusal Programlama Sıralı, yakın ilişkili ve zorunlu ya da ön koşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde doğrusal programlama yaklaşımı kullanılır. Özellikle aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. Örnek: Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Fen Bilgisi. Sarmal Programlama Doğrusal programlama anlayışına göre daha esnek olan bu yaklaşımda, içerik doğrusal bir sıra izlemez. Eski konular yeri geldikçe ve gerektikçe tekrar edilir. Konuların kendi içinde ve birbiriyle ardışık ilişkinin bulunduğu bu yaklaşım Türkçe, Matematik ve İngilizce gibi derslerin öğretiminde kullanılır. Modüler Programlama Öğrenme konuları üniteler şeklinde modüllere (öbeklere) ayrılır. Öğrenme üniteleri aşamalı olup olmadığına bakılmadan anlamlı parçalara ayrılarak düzenlenir. Bu modüllerin birbirleriyle ilişkili olması zorunlu değildir. Konuların sıralaması esnektir, birbirine bağlı değildir. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal yada farklı yaklaşımla düzenlenebilir. Örnek: Beden Eğitimi dersi konuları koşmalar, atlamalar, futbol vs. üniteler şeklinde birbirleriyle bir bağ olmadan üniteler (modüller) halinde belirlenir. İlköğretimin ilk yıllarında geniş tabanlı konuların yer aldığı ileriki yıllarda giderek uzmanlaşmaya göre ve küçük birimlerde derinlemesine çalışma konularının belirlendiği program yaklaşımıdır. İçerik; ayrıntılı ve kesin olarak belirlenmiş konulardan oluşur. Bilgiler karmaşık ve özel bir kalıba sokulur ve konuların kapsamı giderek daraltılır. Program esnek olarak düzenlenmez. Öğrenci programı tamamladığında konunun uzmanı olur. Konuların ve ünitelerin anlamlı parçalara bölünerek küçük birimler haline getirildiği içerik programlama yaklaşımı modülerdir. Modüler programlamada öğrenme üniteleri modüllere ayrılır. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal ya da farklı bir yaklaşımla düzenlenebilir. Modüller arasında aşamalı bir bağ olması önemli değildir. önemli olan, her parçanın anlamlı bir bütün oluşturmasıdır. Bunun yanında modüler programlama yaklaşımı, değişikliklere hızlı bir biçimde cevap veren esnek bir yapıya sahip olması nedeniyle diğer programlama yaklaşımlarına göre deha fazla tercih edilmektedir. Sözü edilen esneklik, programın hem kullanım hem de gelişime açıklık açısından esnek· olmasıdır. Diğer bir söyleyişle, programın öğrenci için dikey ve yatay geçişlere, bir programdan diğer programa kolay bir biçimde geçiş olasılığına işlevsel biçimde olanak tanıması; programdan çıkış, yeniden giriş ve ilerleme fırsatı sunan, her öğrenme yaşantısının kolayca şekillendirildiği bir yapıda olmasıdır. Programı geliştirenler açısından ise hızlı biçimde değiştirilebilen, uyarlanabilen, uygulanabilen, gözden geçirilebilen program yapısına ve uygun değerlendirme stratejilerine göre düzenlenebilir işlevde olmasıdır. Piramitsel Programlama Bu yaklaşım daha çok konu alanı - merkezli desenlemelerin kullanıldığı durumda tercih edilir. Geniş ve genel bir içerikten dar ve özel bir içeriğe göre ünitelerin ve konuların düzenlemesi yapılır. İçerik, ayrıntılı ve kesin olarak belirlenen konular bütününden oluşur. Program esnek değildir. Bilgiler karmaşık ve özel bir formata büründürülür. Konuların kapsamı geniş tabanlıdan uzmanlaşmanın sağlandığı küçük birimlere doğru daralan bir süreçte gider. Bu yaklaşım, sunuş yoluyla öğretim stratejisi kullanılarak konuların öğretilmesi esasına dayanır.Bilgiler karmaşık ve özel bir kalıba sokularak kapsamı giderek daraltılır. Örneğin; mühendislik fakültelerinin farklı bölümlerindeki öğrenciler (inşaat, Makine, Kimya, Elektronik- Elektrik) öğretimin ilk yıllarında (1. ve 2. sınıflarda) geniş tabanlı, ortak dersleri ve konuları alırlar. İlerleyen yıllarda (3. ve 4. sınıflarda) uzmanlaşmaya ve birimleşmeye yönelik dersleri ve konuları alırlar. Çekirdek Bütünleştirilmiş Programlama Öğretim merkezine ortak, çekirdek (merkez ve önemli) dersler ve konular öğretilme sırasına göre yerleştirilir. Bunu her öğrenci almak zorundadır. Daha sonra her öğrenci ilgi alanına göre tarih, coğrafya, vatandaşlık bilgisi, alanlarından ders alabilir ve içerik buna göre düzenlenir. Konu Ağı - Çekirdek Programlama Konu Ağı Proje Merkezli program yaklaşımında öğrencilere konuların ağı bir harita gibi çıkarılıp verilir ve belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Bu yaklaşımda konuların içeriğine öğrenciler kendi kendine yada grup halinde karar verirler. Konular küçük projeler olarak ta belirlenebilir Sorgulama Merkezli Programlama İçerik düzenlenmesi öğrencilerin sorularına göre oluşturulur. Bu yaklaşım öğrencilerin sorularına ve gereksinimlerine yanıt verme gerekliliğini benimseyen felsefi görüşe göre temellendirilir. Özellikle ilkokul düzeyinde öğrenci soruları çok değerli bir öğrenme yaşantısı oluşturabilir. Eğitim düzeyi yükseldikçe; daha sınırlı ve özel uzmanlık alanlarına ilişkin sorulara göre programların içerikleri düzenlenir. Sorgulama merkezli program yaklaşımında konu seçiminde dikkat edilecek ölçütler şunlardır:     Kullanım Sıklığı     Nitelik     Önemlilik     Evrensellik     Verimlilik     Zorluk     Eğitsel gereklilik